Αγαπητοί συνάδελφοι,
Την Παρασκευή 7/02/2025, συνεδρίασε η επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής, για το σχέδιο νόμου “Αθηνά: Θεμελιώνοντας το μέλλον των παιδιών μας”.
Στην επιτροπή παραβρέθηκαν οι πρόεδροι των Τμημάτων Αγωγής και Φροντίδας στην Πρώιμη Παιδική Ηλικία του ΠΑΔΑ και ΔΙΠΑΕ, καθηγητής Κωνσταντίνος Πετρογιάννης και καθηγήτρια Μαρία Τσιτιρίδου καθώς και ο καθηγητής Βασίλης Γραμματικόπουλος, μέλος του Συμβουλίου Διοίκησης του ΔΙΠΑΕ. Επίσης παραβρέθηκαν η πρόεδρος και ο γενικός γραμματέας του ΠΑΣΥΠΠΠΗ, Βάσω Προβατά και Αθανάσιος Δημούδης.
Ο ΠΑΣΥΠΠΠΗ, μέσω της προέδρου, τοποθετήθηκε επί του συνόλου του νομοσχεδίου, εκφράζοντας την θετική του γνώμη για το προτεινόμενο ενιαίο παιδαγωγικό πλαίσιο, το οποίο ανέλαβαν να εκπονήσουν τα Τμήματα Αγωγής και Φροντίδας στην Πρώιμη Παιδική Ηλικία του ΠΑΔΑ και του ΔΙΠΑΕ. Παράλληλα τόνισε ότι για να είναι δυνατή η υλοποίησή του, βασική προϋπόθεση είναι η τροποποίηση του υπάρχοντος Κανονισμού Λειτουργίας, με έμφαση στην αναλογία παιδαγωγών/παιδιών, ώστε να είναι δυνατή η παροχή εξατομικευμένης φροντίδας και εκπαιδευτικής υποστήριξης σε ένα περιβάλλον ασφαλές και ενθαρρυντικό. Επίσης πρότεινε την αλλαγή της αναχρονιστικής ονομασίας Βρεφικός/ Παιδικός Σταθμός αντανακλώντας έτσι τη σύγχρονη κατανόηση των δομών αυτών.
Ο ΠΑΣΥΠΠΠΗ για άλλη μια φορά επιχειρηματολόγησε για το ζήτημα της ενιαίας προσχολικής αγωγής και εκπαίδευσης προτείνοντας ένα γόνιμο διάλογο όπου θα λαμβάνει υπόψη ολιστικά τα χαρακτηριστικά της πρώιμης παιδικής ηλικίας.
Με αφορμή ερωτήσεις βουλευτών, δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στο μείζον ζήτημα της εργασιακής ομηρίας των Παιδαγωγών καθώς και της έλλειψης προσωπικού που επί σειρά ετών ταλανίζουν την λειτουργία και ταλαιπωρούν τους συναδέλφους μάχιμους παιδαγωγούς.
Ο ΠΑΣΥΠΠΠΗ με υψηλό αίσθημα ευθύνης θα συνεχίζει να αγωνίζεται για τα δικαιώματα παιδιών, παιδαγωγών και γονέων.
Παρακάτω, ολόκληρη η τοποθέτηση της προέδρου του ΠΑΣΥΠΠΠΗ.
Ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Παιδαγωγών Πρώιμης Παιδικής Ηλικίας (ΠΑ.ΣΥ.Π.Π.Π.Η.) είναι το επιστημονικό και επαγγελματικό όργανο που εκπροσωπεί τους Παιδαγωγούς Πρώιμης Παιδικής Ηλικίας. Σήμερα είμαστε εδώ για να μεταφέρουμε την θετική μας γνώμη για το σχέδιο νόμου «Αθηνά: Θεμελιώνοντας το μέλλον των παιδιών μας», το οποίο αναδεικνύει τη σημασία της πρώιμης παιδικής ηλικίας και εισάγει για πρώτη φορά ένα ενιαίο παιδαγωγικό πλαίσιο για τη φροντίδα και εκπαίδευση των παιδιών αυτής της ηλικιακής ομάδας.
Το παρόν σχέδιο νόμου αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προόδου για την αγωγή και φροντίδα της πρώιμης παιδικής ηλικίας στην Ελλάδα. Για πρώτη φορά, η ελληνική πολιτεία αναγνωρίζει επίσημα την πρώιμη παιδική ηλικία ως κρίσιμη περίοδο ανάπτυξης και θέτει τα θεμέλια για τη δημιουργία ενός ενιαίου παιδαγωγικού πλαισίου.
Το νέο πλαίσιο αποσκοπεί στη διασφάλιση ποιοτικών υπηρεσιών αγωγής, φροντίδας και εκπαίδευσης για όλα τα παιδιά, ανεξαρτήτως κοινωνικών ή οικονομικών συνθηκών.
Ιδιαίτερης σημασίας είναι η ανάθεση της ευθύνης για την εφαρμογή και την επιστημονική υποστήριξη του νέου πλαισίου, στα πανεπιστημιακά τμήματα αγωγής και φροντίδας στην πρώιμη παιδική ηλικία. Με αυτόν τον τρόπο, η πολιτεία αξιοποιεί την επιστημονική γνώση και την ερευνητική εμπειρία των εξειδικευμένων αυτών τμημάτων, ώστε να διαμορφώσει πολιτικές και πρακτικές που ανταποκρίνονται στις ανάγκες των παιδιών, των οικογενειών και των παιδαγωγών.
Το παρόν σχέδιο νόμου δεν αποτελεί απλώς μία νομοθετική πρωτοβουλία, αλλά μία στρατηγική επιλογή διασφαλίζοντας την ποιότητα της αγωγής και της φροντίδας των μικρών παιδιών από την πρώτη στιγμή της ζωής τους. Μέσα από τη συνεργασία των αρμόδιων φορέων, την εμπλοκή της επιστημονικής κοινότητας και την παροχή πόρων και υποδομών, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για τη θεμελίωση ενός συστήματος που ανταποκρίνεται στις προκλήσεις της σύγχρονης εποχής.
Ένα σημείο όμως που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής είναι η ορολογία που χρησιμοποιείται για την περιγραφή των χώρων αγωγής και φροντίδας που θα εφαρμοστεί το νέο παιδαγωγικό πλαίσιο. Το υπουργείο πρέπει να προχωρήσει στην αλλαγή της αναχρονιστικής ονομασίας «Παιδικός Σταθμός», αντανακλώντας έτσι τη σύγχρονη κατανόηση για το ρόλο αυτών των δομών. Η ονομασία «Παιδικός Σταθμός» δεν αντικατοπτρίζει πλέον την πραγματικότητα της αγωγής και φροντίδας που προσφέρουν οι δομές πρώιμης παιδικής ηλικίας. Η νέα ονομασία, που θα οριστεί, θα πρέπει να αποτυπώνει τη διπλή αποστολή τους: την παροχή ποιοτικής φροντίδας και την ολιστική εκπαιδευτική ανάπτυξη των παιδιών.
Αυτή η αλλαγή δεν είναι μόνο σημειολογική, αλλά και ουσιαστική. Το Ενιαίο Παιδαγωγικό Πλαίσιο έρχεται να ενισχύσει και να εκσυγχρονίσει το υπάρχον παιδαγωγικό πρόγραμμα των παιδικών σταθμών, ανταποκρινόμενο στις ραγδαίες επιστημονικές εξελίξεις των τελευταίων χρόνων. Οι αλλαγές αυτές δεν αναιρούν τις έως τώρα παιδαγωγικές πρακτικές, αλλά τις προσαρμόζουν και τις εξελίσσουν, προκειμένου να ανταποκριθούν στις σύγχρονες αναπτυξιακές ανάγκες των παιδιών.
Ωστόσο, θεωρούμε ότι για είναι δυνατή και υλοποιήσιμη η εφαρμογή του νέου παιδαγωγικού πλαισίου, επιβάλλεται μία επιπλέον παράμετρος που πρέπει να προβλεφθεί, η τροποποίηση του πρότυπου εσωτερικού κανονισμού λειτουργίας των δομών, με ιδιαίτερη έμφαση στις αναλογίες παιδαγωγικού προσωπικού-παιδιών. Οι υφιστάμενες αναλογίες δεν ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες, ούτε διασφαλίζουν την ποιότητα της παρεχόμενης φροντίδας και εκπαίδευσης.
Η μείωση της αναλογίας παιδαγωγού-παιδιών αποτελεί βασική προϋπόθεση για την παροχή εξατομικευμένης φροντίδας και εκπαιδευτικής υποστήριξης, καθώς και για τη δημιουργία ενός ασφαλούς και ενθαρρυντικού περιβάλλοντος. Ειδικά για τα μεταβρεφικά τμήματα, όπου τα παιδιά αυτής της ηλικίας, βρίσκονται σε μία μεταβατική φάση ανάπτυξης, και είναι ζωτικής σημασίας να υπάρχει μικρός αριθμός παιδιών και επαρκές προσωπικό, ώστε να καλύπτονται οι συναισθηματικές, κοινωνικές και εκπαιδευτικές τους ανάγκες.
Η ποιοτική εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένης και της Προσχολικής, είναι δημόσιο αγαθό και βασικό ανθρώπινο δικαίωμα, όπως ξεκάθαρα τονίζεται και σε διάφορες συνθήκες των Ηνωμένων Εθνών, συμπεριλαμβανομένης της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, της σύμβασης κατά των Διακρίσεων στην Εκπαίδευση και της σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού και του Διεθνούς συμφώνου για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα.
Έρευνες έχουν αποδείξει ότι η εκπαίδευση είναι μια δυναμική συνεργατική διαδικασία, κατά την οποία η μάθηση στα πρώτα στάδια επηρεάζει καθοριστικά τη μάθηση στα επόμενα. Συμπληρώνοντας τον κεντρικό ρόλο της οικογένειας, η προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα, έχει βαθύ και μακροπρόθεσμο αντίκτυπο, τον οποίο, δεν δύνανται να επιτύχουν τα μέτρα που λαμβάνονται σε μεταγενέστερο στάδιο. Οι πρώτες εμπειρίες των παιδιών διαμορφώνουν τη βάση για όλη την επακόλουθη μάθηση.
Σήμερα η αναγκαιότητα της προσχολικής αγωγής αναγνωρίζεται διεθνώς. Τα οφέλη μιας υψηλής ποιότητας Προσχολικής Εκπαίδευσης και Φροντίδας, είναι ευρείας κλίμακας: εκπαιδευτικά, κοινωνικά, και οικονομικά. Η προσχολική ηλικία είναι το στάδιο κατά το οποίο η εκπαίδευση δύναται να επηρεάσει κατά τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο την ανάπτυξη των παιδιών και να βοηθήσει στην αντιστροφή των χαρακτηριστικών της ευάλωτης ομάδας.
Είναι λοιπόν ζωτικής σημασίας και η θεσμική διασφάλιση της ποιότητας με έναν κανονισμό λειτουργίας, που θα είναι προσαρμοσμένος στις ανάγκες των παιδιών, ανάλογα με το εξελικτικό στάδιο που διανύουν σε ένα περιβάλλον ασφαλές και δημιουργικό.
Ένα άλλο σημείο το οποίο επί σειρά ετών μας προβληματίζει και δοθείσης ευκαιρίας θα θέλαμε να το θίξουμε, είναι το γεγονός ότι η πρώιμη παιδική ηλικία δεν είναι μόνο η ηλικία 0-4, αλλά όλη η προσχολική ηλικία. Στη χώρα μας παρατηρείται το φαινόμενο του κατακερματισμού της πρώιμης παιδικής ηλικίας, και ακολουθείται ένα διχοτομημένο σύστημα προσχολικής αγωγής, η οποία παρέχεται υποχρεωτικά για τις ηλικίες 4-6 στα νηπιαγωγεία και 0-4 στους Βρεφονηπιακούς Σταθμούς. Η εκπαίδευση όμως δεν είναι αποκλειστικό προνόμιο καμιάς βαθμίδας, και ο παιδικός σταθμός ή όπως θα τον ονομάσουμε, είναι επίσημος φορέας της πολιτείας, ο οποίος συστηματικά «εκπαιδεύει» τα παιδιά στην απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων, οι οποίες θέτουν τα θεμέλια για την ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους και ενισχύουν την ικανότητά τους για προσαρμογή στο εκάστοτε περιβάλλον. Υπό αυτή την έννοια, η εκπαίδευση που παρέχεται στον παιδικό σταθμό, αποτελεί εκπαίδευση ζωής και επιβίωσης.
Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η εκπαίδευση των παιδιών δεν ξεκινά στην ηλικία των τεσσάρων ετών και η φροντίδα δεν σταματά στην ηλικία αυτή. Ένα παιδί χρειάζεται αγωγή, εκπαίδευση και φροντίδα από την ημέρα που γεννιέται μέχρι την ενηλικίωσή του τουλάχιστον! Άλλωστε σύμφωνα με τις σύγχρονες παιδαγωγικές αντιλήψεις, η προσχολική αγωγή και εκπαίδευση αντιμετωπίζεται πλέον ως ενιαία και αναφέρεται στην αγωγή και την εκπαίδευση που δέχεται ένα παιδί από τη γέννησή του μέχρι την ηλικία των οκτώ ετών.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, τα τελευταία χρόνια, έχει θέσει σε υψηλή προτεραιότητα την προσχολική αγωγή και εκπαίδευση και βασική στόχευσή της είναι η υποστήριξη όλων των μορφών προσχολικής αγωγής και εκπαίδευσης στις χώρες-μέλη, η βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών και η αύξηση των ποσοστών φοίτησης, στις χώρες όπου αυτά είναι ιδιαίτερα χαμηλά. Και το σχέδιο νόμου που σήμερα συζητάμε, είναι προς αυτή την κατεύθυνση και ανοίγει το δρόμο για ένα γόνιμο διάλογο όπου θα λαμβάνει υπόψη ολιστικά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της πρώιμης παιδικής ηλικίας.
Αναμφίβολα, τα μικρά παιδιά είναι το μέλλον της χώρας. Η ευθύνη για την αντιμετώπισή τους στην κρίσιμη προσχολική ηλικία μας βαραίνει όλους και πρωτίστως εκείνους που λαμβάνουν αποφάσεις και εκείνους που νομοθετούν.
Ο ΠΑ.ΣΥ.Π.Π.Π.Η. δεσμεύεται να στηρίξει την υλοποίηση του νέου πλαισίου, συνεισφέροντας με την εμπειρία και την επιστημονική του τεχνογνωσία, με στόχο τη διασφάλιση ενός μέλλοντος, που θα θέτει τα παιδιά και τις ανάγκες τους στο επίκεντρο των πολιτικών.
Και φυσικά, θα καλέσει όλους τους συναδέλφους παιδαγωγούς να στηρίξουν ενεργά το σχέδιο νόμου, το οποίο αναβαθμίζει το επαγγελματικό έργο, αναγνωρίζει τον κρίσιμο ρόλο που έχουν οι παιδαγωγοί στην ανάπτυξη και εκπαίδευση των παιδιών και θέτει τις βάσεις για τη διαμόρφωση ενός σύγχρονου και ποιοτικού εκπαιδευτικού συστήματος για την πρώιμη παιδική ηλικία.
Είναι μεγάλη πρόκληση και τιμή για εμάς που συμμετέχουμε ενεργά, ώστε να συν-διαμορφώσουμε ένα νομοθετικό πλαίσιο που θα αντανακλά τις ανάγκες και τις προσδοκίες της ελληνικής κοινωνίας.